Το μάνατζμεντ στο μεσαίο επίπεδο ιεραρχίας θυμίζει ανάποδη ομπρέλα
Κάτι το οποίο παρατηρείται συχνά στο χώρο εργασίας, είναι το επονομαζόμενο «Φαινόμενο της ανάποδης ομπρέλας». Αυτός ο όρος τουλάχιστον μου έρχεται κατά νου, όταν θελήσω να περιγράψω την κατάσταση κατά την οποία ένας προϊστάμενος συμπεριφέρεται εντελώς ανάποδα από ότι θα όφειλε. Η εν λόγω συμπεριφορά επηρεάζει όχι μόνο τους ίδιους τους επικεφαλής των ομάδων, αλλά και τους υφισταμένους τους με το χειρότερο δυνατό τρόπο.
Τι ακριβώς κάνουν ο μάνατζερς που κρατούν ανάποδα την ομπρέλα; Προσπαθούν να διαχειριστούν κάθε εργασία που τους αναθέτουν οι ανώτεροι όσο το δυνατόν γρηγορότερα, σπεύδουν να προλάβουν όλες τις προθεσμίες που έχουν τεθεί ερήμην τους αναφορικά με κάθε λογής υποχρέωση: ρουτίνας, πιο σύνθετη, ολόκληρο πρότζεκτ. Αποτέλεσμα αυτού, είναι να αδυνατούν να επιτύχουν μια ισορροπία ανάμεσα στις εισροές των εργασιών στις ομάδες που διαχειρίζονται και στους διαθέσιμους πόρους. Είναι λοιπόν αναπόφευκτο ότι όλο το βάρος μετατίθεται προς τον τελευταίο τροχό της αμάξης, δηλαδή τους υφισταμένους μηχανικούς.
Η εμπειρία έχει δείξει ότι ο κάθε εργαζόμενος που αναφέρεται σε μάνατζερ τέτοιας φιλοσοφίας, αισθάνεται ένα βάρος στους ώμους του που γίνεται ολοένα μεγαλύτερο. Πολλές φορές μάλιστα είναι δύσκολο να επικοινωνήσει ένα τέτοιο θέμα, ακόμα και να το διατυπώσει με λέξεις. Μακροπρόθεσμα λοιπόν, βλέποντας τον ομαδάρχη να γίνεται απαιτητικός και ανυπόμονος, ο εργαζόμενος φοβάται να μιλήσει ώστε να φέρει το ζήτημα στην επιφάνεια. Επιλέγει συνήθως τη σιωπή και κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι.
Για ποιο λόγο συμβαίνει κάτι τέτοιο σε μια ομάδα; Η βασική αιτία του προβλήματος είναι ο ηγέτης της ομάδας, ο μάνατζερ δηλαδή, ο οποίος έχει πρώτο στόχο να ικανοποιήσει τους ανωτέρους του και να φανεί αρεστός σε αυτούς. Με άλλα λόγια, να κερδίσει την εύνοιά τους. Η σχέση του με τα μέλη της ομάδας είναι δευτερευούσης σημασίας. Αντί να χτίζει την ανάπτυξη και την πρόοδο της ομάδας του καλλιεργώντας αμοιβαίες σχέσεις σεβασμού και πνεύμα συνεργασίας με τα μέλη της, έχει πρωταρχικό μέλημα να εξοστρακίσει κάθε αίτημα από κάτω προς τα πάνω. Τρέμει να απασχολήσει ή να ενοχλήσει το δικό του προϊστάμενο και ποτέ δε θέλει να αναλάβει την ευθύνη για τυχόν ανοιχτά θέματα και καθυστερήσεις.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα στην καθημερινότητα των μηχανικών κάθε κλάδου. Μεταφέροντας την προσωπική μου εμπειρία, θυμάμαι τη μέρα που με κάλεσε ένας μάνατζερ για συνέντευξη στα γραφεία της εταιρίας. Επειδή δεν υπήρχε διαθέσιμο δωμάτιο συναντήσεων, με οδήγησε στο προσωπικό του γραφείο. Κάθισα απέναντί του και μου ζήτησε να περιγράψω τη διαδρομή μου στον εργασιακό στίβο. Καθώς άρχισα να μιλάω και να τονίζω τις τεχνικές μου δεξιότητες, παρατήρησα ότι εκείνος πληκτρολογούσε συνέχεια, όπως θα έκανε αν ήταν μόνος του στο χώρο. Ήταν δηλαδή συγκεντρωμένος στις καθημερινές του εργασίες και ταυτόχρονα άκουγε έναν υποψήφιο να μιλάει. Δέκα λεπτά αργότερα, αναρωτήθηκα αν είχε ακούσει κάτι από αυτά που έλεγα, ώσπου τελικά αποφάσισα να σταματήσω. Μου έδωσε την εντύπωση ότι ήταν ένας μάνατζερ που εκτελεί παράλληλα πολλές εργασίες, αλλά που δεν έχει το χρόνο και δε δημιουργεί το χώρο για μια συνέντευξη όπως πρέπει.
Ο μάνατζερ αυτός τελικά με πήρε στην ομάδα του. Μερικούς μήνες αργότερα παρατήρησα ένα μοτίβο, στη συνεργασία μας με ένα συνάδελφο από το εμπορικό τμήμα. Συνήθιζε να μας στέλνει στο τέλος της εβδομάδας εργασίες οι οποίες έχριζαν μεγάλης προσοχής από την πλευρά μας. Έπρεπε για τις περισσότερες από αυτές να αφιερώσουμε αρκετές εργατοώρες, γιατί αφορούσαν παράπονα πελατών ως προς τους λογαριασμούς και τις οφειλές τους για τα προϊόντα που αγόραζαν. Όλα αυτά, τα έστελνε στο τμήμα μας κάθε Παρασκευή 5:30 το απόγευμα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μένουμε συχνά μέχρι αργά το βράδυ στο γραφείο προσπαθώντας να λύσουμε το θέμα. Κανείς δεν τον είχε ενημερώσει για το αντίκτυπο στη δική μας την πλευρά.
Κάποια μέρα, αποφάσισα να αναλάβω δράση. Του ζήτησα ευγενικά να στέλνει τέτοια αιτήματα αρκετά νωρίς το πρωί, ώστε να μας δώσει το περιθώριο να ασχοληθούμε μαζί του κατά τη διάρκεια του οχταώρου. Αρχικά δεν είδα καμία μεταβολή στη συμπεριφορά του. Συνέχισε να κάνει το ίδιο, σαν να μην του είχε μιλήσει κανείς. Όμως, έπειτα από γραπτή ενημέρωση και τηλεφωνική επικοινωνία, κατάλαβε το λάθος του και συμμορφώθηκε. Τότε αισθάνθηκα ότι είχα συμβάλει στη λύση ενός προβλήματος, στο οποίο έπρεπε να είχε επικεντρωθεί ο προϊστάμενός μου.
Συμπερασματικά, το φαινόμενο της ανάποδης ομπρέλας πρέπει να σταματήσει. Τόσο οι μάνατζερς όσο και οι εργαζόμενοι μηχανικοί πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Οι μεν πρώτοι να καταλάβουν ότι πληρώνονται για να διαχειρίζονται και να οδηγούν ομάδες, να προστατεύουν και να εκπαιδεύουν τα μέλη τους. Οι δεύτεροι χρειάζεται να είναι έτοιμοι να υποδείξουν ή καλύτερα να πράξουν το σωστό, κρατώντας πάντα ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τον ομαδάρχη, κάθε φορά που αισθάνονται έλλειμμα ηγεσίας από την πλευρά του.